Celali Ayaklanmaları Neden ve Sonuçları
Osmanlı Devleti’nin Duraklama Devrinde Anadolu’da ekonomik,
toplumsal ve siyasal nedenlerden dolayı çeşitli isyanlar çıkmıştır. Bu isyanlar
genel olarak Celali isyanları olarak adlandırılmıştır.
Celali Ayaklanmalarının Çıkmasının Nedenleri
- Vergilerin artırılması, tımar sisteminin bozulması, üretimin azalması gibi nedenlerden dolayı ekonomik durumun kötüleşmesi
- Vergileri ödemekte güçlük çeken köylülerin topraklarını terk ederek çift bozan olmaları
- İran ve Avusturya ile uzun süren savaşlara girilmesi ve bu durumun halkı yıpratması
- Savaştan kaçan askerlerin Anadolu’ya geçerek eşkiyalığa başlaması
- Tımar topraklarının mukataa arazi haline getirilerek İltizama verilmesi sonucu toprakların belli kişilerin eline geçmesi. Bu kişilerin çiftçiden haksız vergi toplaması
- Eyaletlere tayin edilen kadı ve sancakbeyi gibi yöneticilerle, yerel beylerin halktan haksız yere vergi toplaması ve adaletsiz yönetimleri
Anadolu’daki Celali isyanlarının en önemlileri Karayazıcı,
Canbolatoğlu, Tavil Ahmet, Deli Haşan, Kalenderoğlu gibi kişiler tarafından
çıkarılmıştır. İsyanlar Osmanlı Devleti’nin Avusturya ve İran ile yaptığı
savaşlar nedeniyle Anadolu’nun büyük bir bölümünde etkili olmuş ve uzun süre devam
etmiştir. Osmanlı Devleti isyanları genelikle sert tedbirler alarak bastırma
yoluna gitmiş, isyana yol açan sorunları ortadan kaldıramamıştır. Bu durum
İsyanlar bastırılsa bile bir süre sonra yeniden çıkmasına yol açmıştır.
Celali Ayaklanmalarının Sonuçları
- Anadolu’da can ve mal güvenliği kalmamış, huzur ortamı bozulmuş, halkın devlete güveni sarsılmıştır.
- Vergiler düzenli olarak toplanamadığı için devlet gelirleri azalmıştır.
- Anadolu’da ekonomik hayat durgunlaşmış ve her alanda üretim azalmıştır. Bu durum devletin vergi gelirlerinde ciddi azalmalara yol açmıştır.
- Halkın bir kısmı toprağını terk ederek şehirlere göç etmiştir. Bu durum üretimin azalmasına, şehirlerde işsizliğin ve nüfusun artmasına yol açmıştır.
0 comments:
Yorum Gönder