Osmanlı Devleti Saray Eğitimi

Osmanlı sarayı yalnızca devletin yönetildiği bir yer değil aynı zamanda yönetici yetiştirilmesinden hanedan mensuplarının eğitilmesine kadar birçok yönü olan bir okuldu.

XV. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde yönetici yetiştirmek için açılan saray okuludur. Kuruluşu tam olarak Fatih döneminde tamamlanmıştır.

Enderun mektebine başlangıçta devşirme sistemiyle toplanan Hristiyan ailelerin çocukları alınmıştır. Türk ailelerinin yanında İslam dinini ve Türkçe’yi öğrenen bu çocuklar daha sonra Acemi Oğlanlar Ocağı’na alınırlardı. Burada başarılı olanlar Enderun mektebine girerlerdi.

Enderun’da öğrenciler bedeni ve askeri eğitim yaparlar, saray işlerini öğrenirler, yeteneklerine uygun bir sanatta uzmanlaşırlar ve islâmi bilgilerini artırırlardı. Bu bilgiler birbirlerinin devamı olan yedi oda içinde verilirdi. Bu odalar: Büyük Oda, Küçük Oda, Doğancılar Odası, Seferli Odası, Kiler Odası, Hazine Odası ve Has Odadır. Her odanın eğitimi öğrencilerin kabiliyetlerine göre bir ya da iki yıl sürerdi. Öğrenciler alt odalardan eğitime başlar, başarılı oldukları takdirde üste doğru yükselirlerdi.

Eğitimlerini tamamlayanlar birunda ya da taşrada yönetici olarak görevlendirilirdi. Buna çıkma denirdi. Enderun’dan birçok sadrazam, vezir, komutan, müzisyen, şair, nakkaş ve ressam yetişmiştir.

Topkapı Sarayı’nda padişahın annesi, eşi ve çocuklarının yaşadığı bölüme Harem denir. Harem’de padişahın yaşadığı bölüme Hünkâr Dairesi denirdi.

Harem aynı zamanda saray kadınlarının yetiştirildiği bir okul gibidir. Hareme alınan cariyeler disiplini bir eğitimden geçirilir; müzik, resim, edebiyat gibi dersler alır, dini bilgiler öğrenirlerdi.