Karadeniz Bölgesi
Karadeniz Bölgesi Yer şekilleri ve Özellikleri
Karadeniz Bölgesi, Karadeniz boyunca uzanan dağlık bir alan
görünümündedir. Bölgede engebenin yanı sıra dağlar denize paralel uzanmaktadır.
Dağların kıyıya paralel uzanması sonucunda;
Kıyılar fazla girintili çıkıntılı değildir. Bu nedenle;
Koy, körfez ve liman sayısı çok azdır. Bölgenin tek doğal
limanı Sinop’tur. Sinop limanının hinterlandı dar olduğu için gelişememiştir.
Boyuna kıyı tipi görülür.
Kıta sahanlığı (self alanı) dardır. Orta Karadeniz’de
dağların kıyının gerisinde başlamasından dolayı Samsun'da Kızılırmak ve
Yeşilırmak nehirleri birer delta ovası oluşturmuşlardır. Bafra ve Çarşamba
delta ovalarından başka delta ovası yoktur.
Karadeniz Bölgesi Yer Şekilleri |
Kıyıda dalgaların aşındırmasıyla yalıyarlar (falez)
oluşmuştur. Türkiye'de en fazla yalıyarın bulunduğu bölgemizdir
Kıyı ile iç kesimler arasındaki ulaşımı etkiler. Ulaşımın
geçitlerden yapılmasına neden olur.
Trabzon’u Gümüşhane’ye Zigana Geçidi, Gümüşhane’yi Erzurum’a Kop Geçid’i bağlar.
Kuzeyden gelen nemli hava kütlelerinin iç kısımlara
sokulmasını engeller. Bu nedenle;
Bölge dağların geniş yer kaplaması nedeniyle engebeli bir
yapıya sahiptir. Engebenin fazla olmasından dolayı;
Tarım alanları azdır.
Var olan tarım alanları parçalı ve dağınıktır.
Yerleşmelerin dağınık bir şekilde yayılmasına ne den
olmuştur.
Yol yapım maliyetini artırdığı için ulaşımın geri kalmasına
neden olmuştur.
Tarımsal nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölge olmasına
neden olmuştur.
Tarımda makinalaşmayı engellemiştir. Bugün bile çapa
tarımının yapılmasına neden olmaktadır.
İllerin yüzölçümlerinin küçük ve il sayısının fazla olmasına
neden olmuştur.
Bölgenin dağlarını kıyı ve iç kesim dağları diye ikiye
ayırırız.
Kıyı kesimindeki önemli dağlar: Küre(İsfendiyar) Dağları,
Canik Dağları, Giresun Dağları, Doğu Karadeniz Dağları, Kaçkarlar.
Orta Karadeniz Bölümü’nde dağların genel olarak yükseltisi
1500m civarında iken, Batı Karadeniz’de 2000 m ‘yi Doğu Karadeniz’de ise 3500m'yi
geçmektedir.
İç kesimlerdeki dağlar ise şunlardır. Bolu, Köroğlu, Ilgaz,
Deveci, Tokat Dağları, Çimen, Kop, Mescit, Yalnızçam dağlarıdır.
Kıyı kesimlerdeki dağlar ile iç kesimlerdeki dağların
arasında genel olarak çöküntü halinde bulunan oluklar bulunmaktadır. Bunlardan
en önemlisi Çoruh -Kelkit oluğudur.
Bölgenin ovaları ise kıyı ve iç kesimlerde bulunmaktadır.
Kıyıda Bafra, Çarşamba, Düzce ovaları
İç kesimlerde Çorum, Tokat, Merzifon, Bolu, Tosya, Erbaa,
Niksar, Taşova ovalarıdır.
Bölgedeki plato alanları Canik dağlarının olduğu alanlar ile
Perşembe çevresidir.
Bölgenin önemli akarsuları: Çoruh, Yeşilırmak, Filyos Çayı,
Kızılırmak, Bartın Çayı’dır.
Çoruh Nehri Mescit Dağları’ndan doğar, bölge içerisinde çok
eğimli bir yataktan aktıktan sonra Gürcistan’a geçer ve Karadeniz’e dökülür.
Üzerinde rafting sporu yapılmaktadır.
Yeşilırmak, Köse Dağı'ndan, kaynağını alır. Onun bir kolu
olan Kelkit Çayı’yla birleşir Orta Karadeniz Bölümünde Çarşamba deltasını
oluşturur ve denize dökülür.
0 comments:
Yorum Gönder