Coğrafyanın Tanımı ve Konusu Hakkında Bilgi
Coğrafyanın tanımı ve konusu, Coğrafyanın Özellikleri
Coğrafyanın Tanımı
Coğrafya kelime anlamı olarak Grekçe'de (Eski Yunan) yer
anlamına gelen geo ve tasvir anlamına gelen graphon kelimelerinin birleşiminden
türemiş olup (geographien), Yerin tasviri anlamına gelir. Coğrafya insanlık
tarihindeki en eski bilim dallarından biridir. İlk Çağda coğrafya yeryüzünün
tasvirine, yeni mekanların keşfine ve o yerlerin çeşitli özelliklerinin
anlatımına, alan ve mesafe ölçümlerine ve haritaların çizimine dayanıyordu.
Günümüzde ise coğrafyanın alanı çok genişlemiştir.
Coğrafyanın Konusu
Coğrafya, doğal çevrede gerçekleşen olaylar ile insan
arasındaki karşılıklı ilişkiyi inceleyen bir bilim dalıdır.
Doğal çevre, cansız çevre ve canlı çevre olmak üzere iki
kısma ayrılır.
Cansız Çevre
Cansız çevre üç kısımdan oluşur:
1. Taşküre (Litosfer):
Yerkabuğu ve onun üzerinde oluşan dağlar, ovalar, platolar
ile taşların ayrışmasıyla oluşan topraklar taşküreyi oluşturur.
2. Suküre (Hidrosfer):
Kıtalar arasındaki büyük su kütleleri olan okyanus vedenizler, kara içlerindeki çukur sahalara suların dolmasıyla oluşan göller ve
belirli bir yatakta, eğim doğrultusunda akan akarsular ile yeraltı suları ve
kaynaklar suküreyi oluşturur.
3. Havaküre (Atmosfer):
Yerküre'yi çepeçevre saran ve çeşitli gaz ve tozların
bileşimi havaküreyi oluşturur. Atmosferde sıcaklık, yağış, rüzgar gibi iklim
olayları gerçekleşir.
 |
| Coğrafyanın Tanımı ve Konusu |
Canlı Çevre
Doğal ortamın bir parçası olan bitki, hayvan ve insanın
kendisi canlı çevreyi oluşturur.
Coğrafyanın asıl konusu insandır. Bu nedenle coğrafya,
insanı etkileyen doğal çevre ve burada gerçekleşen olayları, karşılıklı ilgi ve
neden-sonuç ilişkisi içerisinde, dağılış ilkesine göre inceler. Coğrafyanın
incelemeleri üç temel ilkeye dayanır.
Nedensellik: Doğal çevrede gerçekleşen coğrafi olayların
oluşum nedenleri ve sonuçlarını araştır'''.
Karşılıklı ilgi: Coğrafi olayların, birbirleriyle
oluşturdukları etkileşimleri açıklar. Örneğin; Dünya'nın şekli ve
hareketlerinin sıcaklığa; sıcaklığın basınç ve rüzgarlar ile buharlaşma ve
yağışa etkileri gibi.
Dağılış: Coğrafya'nın temel ilkelerinden biridir. Coğrafi
olayların yeryüzündeki dağılışını inceler. Örneğin; yerşekillerinin, iklim
elemanları ve iklim tiplerinin, suların, bitki ve hayvan topluluklarının,
nüfusun ve ekonomik etkinliklerin yeryüzündeki dağılışlarını ortaya koyar.
Bu bilgilere göre coğrafyanın konusu kısaca şöyle
özetlenebilir:
- İnsanın yaşadığı doğal çevrenin yüzey şekillerini (dağ, ova, plato vb.), yağış, sıcaklık, rüzgar gibi iklim özelliklerini, bitki örtüsünü ve toprakların oluşumunu araştırarak, bunların yeryüzündeki dağılışını inceler.
- Nüfusu ve nüfusun dağılışını etkileyen faktörler ile yerleşmelerin kuruluşunda etkili olan doğal, beşeri ve ekonomik faktörleri inceler.
- Doğal ortamın, beşeri ve ekonomik (tarım, sanayi, ulaşım, ticaret, turizm gibi) etkinlikler üzerindeki etkilerini inceler.
0 comments:
Yorum Gönder