Abbasiler Dönemi

Abbasiler Dönemi Hakkında Bilgi

Abbasi Devleti'ni kuran Ebul-Abbas Abdullah, Hz. Muhammed'in amcası Abbassın soyundandır. Bu nedenle devlete Abbasi Devleti denmiştir. İlk Abbasi halifesi Ebul-Abbas'ın kısa süren saltanat döneminden sonra yerine kardeşi Ebu Cafer geçti. 

Ebu Cafer Bağdat şehrini kurarak burayı başkent yaptı Abbasilerin en meşhur hükümdarı Harun Reşiddir. Daha veliahd iken İslam orduları ile dördüncü ve son kez İstanbul'u kuşatmıştır. Harun Reşid halife olunca da Bizans seferlerine önem vermiş, Bizans sınırındaki şehirleri idari bakımdan "Avasım" adı verilen bir eyalette birleştirmiştir. Bağdat Harun Reşid döneminde dünyanın önde gelen bilim ve kültür merkezlerinden biri haline geldi. Frank Kralı Sarlmman ile dostane ilişkiler kurdu. Harun Reşid'den sonra sırası ile oğulları Emin, Me'mun ve Mutasım halife oldular. Me'mun Merv'de vali iken Türkleri yakından tanıma fırsatı bulmuştur. Bizans'a karşı yapılan seferlerde de Türk asker ve komutanları önemli roller oynadılar. Halife Mutasım döneminde Abbasi Devletinde Türklerin etkinliği daha da arttı. Mutasım Türk askerleri için Bağdat'ın kuzeyinde Sammara şehrini kurdu.

Abbasi Devleti'nin siyasi birliği 9. yüzyılın ortalarından itibaren zayıflamaya başladı. Abbasi toprakları üzerinde bağımsız yönetimler ortaya çıktı.

İslam tarihinde, Tavaif-i Mülük denen bu devletler şunlardır:

Bunlardan Buyevhoğulları 945 yılında Bağdatlı işgal ederek halifeyi baskı altına aldılar. Halifeyi bu baskıdan Gazneli Hükümdarı Mahmut kurtardı Bu sebeple kendisine halife tarafından “Sultan” unvanı verildi. Büveyhoğullarının baskısı sonraki yıllarda da devam etti. 1055 yılında Bağdat'a giren Büyük Selçuklu Hükümdarı Tuğrul Bey. Büveyhi baskısına son verdi.

Cengiz İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İran'da Moğol İlhanlı Devleti'ni kuran Hülagü 1258 yılında Bağdat'ı ele geçirerek Abbasi Devleti'ne son verdi.

Bağdattaki İslam eserleri ve kütüphaneler yakılıp yıkıldı. Halk katledildi. Son Abbası Halifesi Mutasım Moğollarca öldürüldü. Abbasi ailesinden kurtulanlar Mısır'a gittiler. Memlük Sultanı, Baybars Abbasi ailesinden Ahmet'i "Mustansır" unvanıyla 1261 tarihinde halife ilan etti.

Böylece üç yıllık aradan sonra Abbasi hilafeti Mısır'da yeniden kuruldu. Ancak, Abbasi halifeleri artık siyasi güçlerini kaybetmiş, İslam dünyasının manevi lideri olarak sembolik bir şekilde Memlüklerin himayesinde hüküm sürmüşlerdir. Halifelik, Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi'yle Osmanlı hanedanına geçmiştir (1517). Böylece Abbasi Hilafeti son bulmuştur.

Bir önceki konumuz olan Emeviler Dönemi sayfasına da göz atabilirsiniz.