Osmanlı Ordusu

Osmanlı ordusu hakkında detaylı bilgiye aşağıdan ulaşabilirsiniz

Orhan Bey Dönemine kadar ordu aşiretin gönüllü gazileri olan Türkmenler ve ahilerden oluşuyordu. Orhan Bey Döneminde sınırlar genişledikçe bu kuvvetler ihtiyaca yanıt veremedi. Bundan dolayı İzmit kuşatmasından sonra düzenli bir ordunun gerekli olduğu görüldü. Böylece "yaya ve atlı olan müsellemlerden yeni bir ordu kuruldu. Yaya ve müsellemlere savaş döneminde gündelik iki akçe verilir, diğer dönemlerde ise kendilerine verilen çiftlikleri ekip biçerlerdi.

Rumeli'deki fetihler arttıkça yaya ve müsellemler ihtiyaca yetmedi. Bunun üzerine Birinci Murat Döneminde Çandarlı Halil Hayrettin Paşa'nın teşvikiyle devşirme usulüne dayalı olan Kapıkulu Ocakları kuruldu. Kapıkulu Ocakları piyadeler ve süvariler olmak üzere iki bölümden oluşmaktaydı.

a) Kapukulu Piyadeleri

Acemi Ocağı

Yeniçeri Ocağına asker yetiştirmek amacıyla kurulmuş olan Acemi Ocağı ilk kez Birinci Murat Döneminde Gelibolu'da kuruldu. 1363'te Pençik Kanunu çıkarılarak savaş esirlerinin bir bölümü asker ocağına alındı. Bu esirler kısa bir eğitimden geçtikten sonra Yeniçeri Ocağına alınırlardı. Ancak güvenlik açısından sakıncalar ortaya çıkınca sistem değiştirildi. Savaşlarda esir alınan küçük yaştaki Hıristiyanlar, Anadolu köylülerinin yanına verilerek Türk ve İslam geleneklerini, adetlerini öğrenmeleri sağlandı. 

Ankara Savaşı'ndan sonra karışıklık dönemine girildiği ve iç çekişmeler başladığı için Rumeli fetihlerine devam edilemedi. Bunun sonucu olarak, savaş esiri elde edilemedi. İhtiyacı karşılamak üzere Rumeli'deki Hıristiyan ailelerden devşirme adı ile çocuklar alınması için kanun çıkarıldı.

Devşirme sisteminde, ilk olarak toplanacak bölgeler ve bu işi yapacak memur olan turnacıbaşı belirlenirdi. İhtiyaç duyulan oranda 3 ya da 5 yılda bir kırk haneden bir çocuk toplanırdı. Orta boylular seçilirdi. Bir aileden en fazla bir erkek çocuk alınırdı. Tek çocuklu ailenin çocuğu alınmazdı.

Yeniçeri Ocağı

Bu ocak 1363'te Birinci Murat Döneminde meydana getirildi. Devşirmeler, Acemi Ocağında yetiştikten sonra Yeniçeri Ocağına alınırlardı. Yeniçeriler sıkı bir eğitim görürler; yaya olarak savaşırlar ve savaş sırasında padişahın yanında bulunurlardı. 

Yeniçerilerin en büyük kumandanı Yeniçeri Ağası idi. Bu ocak mensuplarına yılda bir elbise ve üç ayda bir ulufe denen maaş alırlardı. Yeniçerilerin askerlik dışında başka işlerle uğraşmaları yasaklanmıştı. Ayrıca emekli olana kadar da evlenemezlerdi.

Cebeci Ocağı

Yeniçerilerin savaş aletlerinin yapımı, bakımı ve onarımından sorumlu teknik sınıftır. Ayrıca bu aletlerin korunması, savaş alanına götürülmesi, savaştan sonra toplanıp onarılması ve depolanması da cebecilerin göreviydi.

Topçu Ocağı

Osmanlı ordusunda ilk top Birinci Kosova Savaşı'nda (1389) kullanılmış ve gittikçe önem kazanmıştır. Topçu Ocağına mensup yaya askerlerin görevi top dökmek, bu toplar için mermi yapmak ve savaşta topu kullanmakta. Başlarındaki en yüksek rütbeli subaya topçubaşı denilirdi.

b) Kapıkulu Süvarileri

Süvari (atlı) olan bu bölükler Birinci Murat Döneminde sipahi ve silahtar adıyla iki bölük olarak kurulmuştur. Dereceleri ve maaşları yeniçerilerden yüksekti. Sefere giderken padişahın sağında ve solunda yer alan Kapıkulu süvarilerinin görevleri vuruşma sırasında padişahın çadırını, saltanat sancağını ve hazineyi korumaktı.

Timarlı Sipahiler 

Osmanlı Devleti'nin en önemli askeri gücü olan timarlı sipahiler Osmanlı Devleti'nin büyümesinde en etkili güç olmuşlardı.

Timarlı sipahilerin genel özellikleri şunlardır

Azaplar

Azap bekar anlamına gelmekteydi. XVI. yüzyıla kadar Yeniçerilerin önünde savaşır, düşmanın ilk saldırılarını karşılarlardı. Her otuz ailenin birinden gönüllü ve bekar bir kişi seçilirdi.

Akıncılar

Sınır boylarında yaşayan akıncılar köklü Türk ailelerinden seçilirdi. Başlarında akıncı beyleri bulunurlardı.

Akıncıların görevi; düşman içine sızarak bilgi toplamak, askeri ve ekonomik kaynaklarına zarar vermek, orduya keşif hizmeti yapmak, düşmanın moralini bozmak, ordunun güvenle ilerlemesini sağlamaktı. Sonradan Müslüman olanlar bu ocağa alınmazdı. Akıncı beyleri Avrupa dillerinden pek çoğunu da bilmek zorundaydılar. Ünlü akıncı beyleri Evrenos Bey, Turahan Bey, Mihaloğulları, Malkoçoğullarıdır.

Deniz Kuvvetleri 

Osmanlı Devleti'nin ilk deniz gücü Karesioğulları Beyliği'nin alınmasından sonra oluşmuştu. Bu beyliğin donanması OsmanlıDevleti'nin deniz gücünü oluşturmuştu. Aydınoğullarının da Osmanlı'ya katılması deniz gücünün artmasını sağladı. Ayrıca Saruhan ve Menteşe Beyliklerininde donanmasından faydalanılmıştır.

Gelibolu'da 1390'da ilk Osmanlı tersanesi Yıldırım Bayezıt Döneminde açıldı. Osmanlı donanmasının ilk önemli savaşı Birinci Mehmet (Çelebi) Döneminde 1416'da Venediklilerle yapıldı. Ancak Çalı Bey komutasındaki Osmanlı donanması Venedikliler karşısında başarılı olamadı.

Osmanlıda Devlet Anlayışı sayfasına da bakmanızı öneririz.