Lipitler (Yağlar) Hakkında Bilgi

Karbon (C), hidrojen (H), oksijen (O) elementlerinden oluşmuşlardır. Yapılarında ayrıca fosfor (P) ve azot (N) da bulunabilir.

Yağlar suda çözünmezler. Alkol, eter, kloroform gibi organik çözücülerde çözünürler.

Hidrojen oranları karbonhidrat ve proteinlere göre fazla olduğu için bu organik moleküllerden daha fazla enerji verirler.

Yağların, yağ asitleri, nötral yağlar (trigliserit), steroit, fosfolipit ve kolesterol gibi çeşitleri vardır.

Nötral yağlar, üç molekül yağ asidi ile bir molekül gliserolün (gliserin) birleşmesiyle oluşurlar

Yağ asitleri ve gliserolün birleşimini sağlayan bağa ester bağı, bu tepkimeye de esterleşme tepkimesi adı verilir.

Yağ rnolekülleri, taşıdığı yağ asidinin çeşidine göre ikiye ayrılır:

 Doymuş yağ asitleri kullanılarak oluşmuştur. Bu yağ asitlerindeki karbon zincirinde bulunan karbonlar birbirlerine tek bağ ile S bağlanmış, diğer bağlar hidrojenle doyurulmuştur. Doymuş yağlar, doymamış yağlara göre daha çok hidrojen içerir ve oda sıcaklığında katı halde bulunurlar. Örneğin, tereyağı, kuyruk yağı, vs.

içerdiği yağ asidinin karbon zincirindeki bazı karbonlar arasında çift bağ bulunur. Bu yağ asitlerinin karbonları hala hidrojen alabilecek durumdadır. Bu yağlar oda sıcaklığında sıvı haldedir. Örneğin, zeytin yağı, mısır yağı vs... Bitkilerden elde edilen doymamış yağ asitleri hidrojenle doyurularak margarinler elde edilir. Bazı yağ asidi çeşitleri hayvan hücrelerinde sentezlenebilir, bazıları ise sentezlenemez. Vücut tarafından yapılamayıp, dışarıdan besinlerle hazır olarak alınması gereken yağ asitlerine temel (esansiyel) yağ asitleri denir.

Steroidler: canlıda hormon olarak görev yaparlar.

Fosfolipitler: yağ asitlerinin fosfatla birleşmesinden oluşmuşlardır. Hücre zarının yapısına katılırlar.

Kolesterol: hayvan hücrelerinin zarlarında bulunur. Hücre zarının geçirgenliğini ve dayanıklılığını sağlar. Eşey hormonlarının ve diğer steroidlerin yapısına katılır. Ayrıca sinirlerde yalıtım maddesi olarak görev yapar.

Bir önceki ders notumuz olan Yağların özellikleri sayfasına da göz atmanızı öneririz.