İslamiyeti Kabul Eden İlk Türk Devleti

Türklerin İslamiyet'i Kabullenmesi

Bu yazımızda İslamiyet'i kabul eden ilk Türk Devleti hakkında bilgi vereceğiz. Aşağıdaki yazımızda İlk Müslüman Türk Devletleri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir.

Hz. Ömer döneminde İran’ın alınmasıyla Müslüman Araplar ile Türkler komşu olmuştur. Hz. Osman döneminde iki millet arasında ilk mücadeleler başlamıştır.

İslamiyeti Kabul Eden İlk Türk Devleti Karahanlılardır. Karahanlılar'ın Talas Savaşından önce adı Karluklardır. Karluklar Talas Savaşından sonra Karahanlılar'a dönüşmüştür. Karahanlılar hakkında daha detaylı bilgiye aşağıdan ulaşabilirsiniz.

İslamiyeti Kabul Eden İlk Türk Devletleri

İslamiyeti Kabul Eden İlk Türk Devleti ve Diğer Türk - İslam Devletleri

Talas Şavaşı (751)

VIII. yüzyılın ortalarında Kök Türk Devleti, Çin saldırıları sonunda yıkılmış, bu devletin yerine yeni Türk devletleri kurulmuştu. Güçlü bir Türk devletinin bulunmaması ve Türklerin dağınık halde yaşamaları Orta Asya'da otorite boşluğunun yaşanmasına neden oldu. Bu yüzden Abbasiler ile Çinliler arasında Orta Asya'ya egemen olma mücadelesi başladı. Müslüman Araplar ile Çinliler arasındaki güç mücadelesi, tarafları 751 yılında Talaş Savaşı’nda karşı karşıya getirdi.

Bu savaşta Türk boylarından Karluklar, Müslüman Arapların yanında yer aldı. Savaş, Çinlilerin yenilgisiyle sonuçlandı.

Talaş Savaşı’nın sonucunda,

Türkler ile Müslüman Arapların mücadeleleri sona ermiş ve Türkler arasında İslamiyet hızla yayılmıştır. (İslamiyeti kabul eden ilk Türk topluluğu Karluklardır). Böylece Talaş Savaşı Türk İslam tarihinin başlangıcı olmuştur.

Orta Asya Çin egemenliği altına girmekten kurtulmuştur.

Türkler, Abbasilerin bazı devlet bölümlerinde görev almaya başlamışlardır. Bu durum Türklerin İslam dünyası ile ticari, siyasi ve dinsel ilişkilerini güçlendirmiştir.

Kağıt, Çin dışında da üretilmeye başlanmıştır.

Türklerin Müslüman Olma Nedenleri

Tek Tanrı inancının yaygın olarak benimsenmesi
İslamiyetin ahlak kurallarının ve temizlik anlayışının Türklerin ahlak ve temizlik anlayışı ile benzerlik göstermesi
Türklerin cihan hakimiyeti düşüncesiyle İslamiyetin cihat anlayışının bağdaşması
İslamiyetteki cennet ve cehennem inancının Türklerde de yayılmış bulunması
Diğer dinlere karşı hoşgörüye sahip olan Türklerin İslamiyetin hoşgörü anlayışından etkilenmeleri
Türklerin eski inançlarında ve İslamiyette, din adamlarının toplumda herhangi bir ayrıcalığının olmaması.
Abbasilerin hoşgörülü bir politika izleyerek bütün uluslara eşit davranması, Türklere idari ve askeri alanlarda çeşitli görevler vermeleri

Türklerin İslam Dünyasındaki Hizmetleri

İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlenmişlerdir.
İslamiyetin geniş alanlara (Pakistan, Afganistan, Bangladeş ve Hindistan'ın bir kısmı ile Anadolu ve Balkanlar) yayılmasını sağlamışlardır.
Bizans saldırılarına, Haçlı Seferlerine ve Moğol istilasına karşı koyup İslam dünyasını korumuşlardır.
Halifeliği korumuşladır ve halifeliğin sürdürmesini sağlamışlardır.
Dağınık haldeki Müslümanları tek bayrak altında toplamışlardır.
İslam kültür ve medeniyetinin gelişmesine ve yayılmasına katkıda bulunmuşlardır.

TÜRK İSLAM DEVLETLERİ

Karahanlılar (840 - 1212)

İslamiyeti Kabul Eden İlk Türk Devleti Karahanlılar'dır. Karahanlılar Karluk, Yağma ve Çiğil Türklerinin bir araya gelmesiyle kurulmuştur.

Karahanlılar Abdülkerim Satuk Buğra Han Döneminde İslamiyet’i kabul ettiler. Buğra Han döneminde Gaznelilerle birleşilerek Şamanoğulları Devletine son veren Karahanlılar bu devletin topraklarını aralarında paylaştılar.

Devletin en güçlü dönemi Yusuf Kadir Han dönemidir. Yusuf Kadir Han’ın ölümünden sonra başlayan iç karışıklıklar sonucunda devlet Doğu ve Bayı Karahanlılar olarak ikiye ayrıldı.

Doğu Karahanlılar: Önce Selçuklulara daha sonra ise Moğol Karahitaylara bağlanan devlet 1211 tarihinde yıkıldı.

Batı Karahanlılar: Önce Büyük Selçuklulara bağlanan devlet 1212 tarihinde yıkıldı.

İslamiyeti Kabul Eden İlk Türk Devleti Karahanlılar

Semerkant Registan Medresesi - Karahanlılar

Gazneliler (963 - 1187)

Gazneliler Devleti, Samanoğullarının Horasan valisi Alp Tekin tarafından kurulmuştur (963). Sebük Tigin’in başa geçmesiyle Gazneliler tam bağımsız hâle gelmişlerdir. Sebük Tigin bu nedenle devletin asıl kurucusu sayılır. Gaznelilerde Sebük Tigin döneminde hükümdarlığın babadan oğla geçtiği bir hanedan yönetimine geçildi. Gazneliler en parlak dönemlerini Gazneli Mahmut’un hükümdarlığında yaşamıştır.

Gaznelilerin Önemli Özellikleri

Gazneli Mahmut, Hindistan’a seferler düzenlemiştir. Hindistan’da İslamiyet'in yayılmasında bu seferlerin büyük katkısı olmuştur.

Gazneli Mahmut, Abbasi halifesine baskı yapan Şii Büveyhoğullarıyla mücadele ederek Irak'ın kuzeyini ele geçirdi. Gazneli Mahmut, sultan unvanını kullanan ilk Türk hükümdarı olmuştur.

Gazneli Mahmut’tan sonra ülke hızla gerilemeye başlamıştır. Gazneli Mesut Döneminde Selçuklularla yapılan Dandanakan Savaşının kaybedilmesi devletin yıkılmasını hızlandırdı. Eski güçlerini kaybeden Gazneliler, Gurlular tarafından yıkıldı.

Tolunoğulları (868 - 905)

Abbasilerin Mısır valisi Tolunoğlu Ahmet bağımsızlığını ilan ederek Tolunoğulları Devleti’ni kurmuştur.

Tolunoğulları Devleti’nin önemli özellikleri şunlardır:

Mısır'da kurulan ilk Türk Devleti’dir. Böylece Mısır’daki bin yıllık
Türk hakimiyetinin öncüsü olmuşlardır.
Mısır'ı sosyal ve dinî eserlerle süsleyerek bayındır hale getirmişlerdir.
Güçlü bir ordu ve donanma kurmuşlardır.

905 yılında Abbasiler tarafından yıkılmışlardır.

İhşidler (Aşitler) (935 - 969)

Abbasilerin Mısır valisi Muhammed bin Toğaç tarafından kurulmuştur. Mısır'da kurulan ikinci Türk devletidir. Suriye, Filistin, Lübnan ve Hicaz’a (Mekke ve Medine) egemen olan İhşidiler, 969 yılında Fatımiler tarafından yıkılmışlardır.

Büyük Selçuklu Devleti (1038-1157)

Büyük Selçuklu Devleti hakkında bilgi almak için Büyük Selçuklu Devleti sayfasına gidebilirsiniz.

>> Büyük Selçuklu Devleti