İltizam Sistemi Nedir?

İltizam Sistemi Nedir? İltizam Sisteminin Yararları ve  Zararları

Fatih Sultan Mehmet döneminde tımar sisteminin uygulanmadığı bölgelerin vergilerini toplamak için yeni bir düzen getirilmişti. Bu sisteme göre bazı yerlerde kanunla belirlenmiş vergisini toplama işi ihale ile kişilere veriliyor, toplanan vergiler hâzineye aktarılıyordu.

Bu sistemin uygulandığı araziye mukataa, ihale sistemine iltizam, ihale sonucunda vergileri toplama işini yapanlara da mültezim deniyordu.

Mültezimler, İltizama ayrılan arazinin vergilerini devlete peşin olarak öderler, daha sonra halktan toplarlardı. Mültezim aynı zamanda o bölgenin yöneticisi konumundaydı.

İltizam sistemi sayesinde devlet hâzinesinin nakit sıkıntısı giderilmiştir. Ayrıca devlet, çok sayıda vergi memuru görevlendirmekten kurtulmuştur.

Zaman içinde iltizam sisteminin zararlı yönleri de ortaya çıkmıştır. Merkezi otoritenin zayıflamasıyla birlikte mültezimler, kanunlara aykırı olarak devlete verdiklerinin çok daha fazlasını halktan toplamaya çalışmışlardır. Ağır vergileri ödeyemeyen köylüler topraklarını terk etmişler ve bu durumun sonucunda üretim azalmıştır.