Haritanın Özellikleri
Harita Nedir? - Haritanın Özellikleri Nelerdir?
İnsanlar haritalar çizerek, insanlık tarihinin ilk
dönemlerinden itibaren Dünya'yı tanımaya ve keşfe çalışmışlardır. Bilimsel
çalışmaların ve iletişimin baş döndürücü gelişimiyle her bilim dalı ve her
sektör doğrudan veya dolaylı harita kullanmakta ya da hazırlamaktadır.
Harita;
Dünya üzerinde bir yerin ya da Dünya'nın tümünün, kuşbakışı ve belli bir oranda
küçültülerek (ölçek) bir düzlem üzerine aktarılmasıdır. Buna göre, bir çizimin
harita olabilmesi için üç koşul vardır:
- Kuşbakışı olarak çizilmiş olması
- Bir düzleme aktarılmış olması
- Ölçek kullanılması
Kuşbakışı Olarak Çizilmiş Olması
Haritası çizilecek alanın yatay düzleme dik bir açı
oluşturacak şekilde görünümüne kuşbakışı denir. Bir çizim kuşbakışı yapılmaz
ise:
- Göreceli ve öznel nitelikler taşıyan çizim yapıldığından yorumlar farklılık gösterir.
- Yeryüzü şekillerinin biçiminde ve boyutlarında bozulmalar oluşur.
- Yeryüzü şekillerinin tamamı görülemez.
 |
| Haritanın Özellikleri |
Bir Düzleme Aktarılmış Olması
Dünya'nın küresel yüzeyi düzleme aktarılırken:
- Kara ve denizlerin şekillerinde bozulmalar olur. Dünya'nın küresel yüzeyinin hata payı olmaksızın düzleme aktarılması geometrik açıdan imkansızdır.
- Kara ve denizlerin büyüklüğünde değişmeler olur.
- Paralel ve meridyenler birbirlerini dik kesmeyebilir.
- Haritalardaki bozulmalar, küreselliğin belirgin olduğu kutuplarda ve kutuplara yakın yerlerde (Grönland, Antarktika ve Sibirya gibi) daha fazladır.
- Hata oranı, haritası çizilecek alanın büyüklüğü ile orantılıdır. Asya Kıtası, Türkiye'den çok daha büyük olduğu için küresellik, Asya'da daha belirginleşir. Bundan dolayı da aynı ölçekli Türkiye haritasına göre, Asya haritasında hata oranı daha fazladır.
Model Küreler
Düzleme aktarma olmadığı için harita sayılmaz. Gerçeğe yakın
çizim, model küreler üzerinde yapılabilir. Kürelerde, meridyenlerin çiziminde
hata yoktur, meridyenler ile paraleller arasındaki açı korunur. Ancak model
kürelerin bazı olumsuz özellikleri vardır:
- Detay gösterilmek istendiğinde büyük ebatta yapılmaları gerekir ki bu defa taşınmaları güçleşir.
- Maliyeti yüksektir.
- Kavisli küre yüzeyi üzerinde alan ölçümü yapmak güçtür.
- Saklaması güçtür.
- Ölçeği küçük olduğu için ayrıntı gösterme gücü azdır.
Konu Hakkında Faydalı Sayfalar
0 comments:
Yorum Gönder