Home » , , » Örtü Doku - Örtü Doku Özellikleri

Örtü Doku - Örtü Doku Özellikleri

ÖRTÜ DOKU

Örtü doku nedir? Örtü doku özellikleri, Örtü doku hakkında bilgi.

Bitkinin dış kısmını bilerek, iç kısmındaki dokuları, mekanik etkiler ve su kaybı gibi olumsuz durumlardan koruyan dokudur. Hücreleri kalın çeperli ve klorofilsizdir. Epidermis ve peridermis olarak iki tip örtü doku bulunur.

Epidermis:

Hücrelerinde kloroplast bulunmaz.
Canlı hücrelerden oluşmuştur.
Otsu bitkilerde, odunsu bitkilerin yapraklarında ve genç kısımlarında bulunan koruyucu dokudur.
Bitkide bulunan tüy, stoma, hidatot, emergens (diken) ve katikula epidermisten türevlenir. Bu yapıların özellikleri ve görevleri şu şekilde özetlenebilir:

Tüyler:

Epidermanın dışa doğru oluşturduğu çıkıntılardır.
Tek ya da çok hücreli olabilirler.
Salgı işiyle ilgili olanlar gibi bazı tüy hücreleri canlıdır.
Bazı hücreler ise canlılığını kaybetmiştir.
Bulundukları yerlere ve yapılarına göre farklı görevler üstlenmişlerdir. Şöyle ki;

Korunma Tüyleri: Bitkiyi aşırı ısınmaktan ve su kaybından korur.

Savunma Tüyleri: Isırgan otunda olduğu gibi hayvanlara karşı savunma görevi yapar.

Tırmanma Tüyleri: Sarmaşık gibi bazı sarılıcı ve tırmanıcı bitkilerde tutunmayı sağlar.

Emme Tüyleri: Kökte bulunan tüylerde olduğu gibi su ve suda çözünmüş maddeleri almayı sağlar.

Salgı Tüyleri: Saf su veya şekerli, kalkerli, tuzlu su, eterik yağ vs... gibi maddeler salgılar.

Kutikula:

Bazı epidermis hücrelerinin dış çeperlerinin kalınlaşmasıyla oluşur.
Gaz alışverişini engelleyerek bitkiyi su kaybına karşı korur.
Su bitkileri dışındaki tüm bitkilerde bulunur.

Stoma:

Stomalar, yaprak ve genç gövdede bulunan epidermis hücrelerinin farklılaşmasıyla meydana gelmiş hücrelerdir.

Açılıp - kapanarak, gaz alışverişini Sağlar.
Diğer epidermis hücrelerinden 2 temel özellikleriyle ayrılırlar:

1. Kloroplastları vardır, fotosentez yapabilirler.
2. Çeper kalınlığı, hücrenin her ta-rafında aynı değildir.

Hidatot:

Yaprakların uçlarında ve kenarlarında bulunan açıklıklardır.

Geceleri terlemenin olmadığı ya da havanın neme doyduğu zamanlarda fazla suyun damalama şeklinde atılmasını sağlar.

Açılıp kapanmazlar.

Odun borularıyla bağlantılıdırlar.

Emergens (Diken):

Bitkinin kendini hayvanlara karşı savunmak amacıyla geliştirdiği yapılardandır.

Örtü doku özellikleri
Örtü Doku


Peridermis (Mantar Doku) :

Mantar doku, çok yıllık bitkilerin kök ve gövdeleri üzerinde bulunur.

Çok yıllık bitkilerin gelişimi sırasında, epidermisin parçalanmasıyla meydana gelir.

Hücreleri ölüdür.

Hücre çeperlerine süberin (mantar özü) girmiştir. Bu madde suya karşı geçirgen olmadığından, bitkinin su kaybına engel olur. Ayrıca içi hava dolu olan hücreleri güneş ışınlarını doğrudan geçirmediğinden, bitkiyi fazla ısınmaktan korur. Eğer mantar doku yaprak sapı ve gövde arasında oluşursa, yaprağa yeterli madde geçemez ve yaprak dökümü gerçekleşir.

Mantar dokuda bulunan lentiseller (kovılcuk), dış ortamla mantar doku altındaki canlı hücreler arasında gaz alışverişini Sağlar.

Örtü doku içinde, salgı yapan bazı bölgeler vardır. Bu bölgelerle ilgili şu özellikleri verebiliriz:

Hücreleri canlı, bol sitoplazmalı, iri çekirdekli ve küçük kofulludur. Golgi aygıtları gelişmiştir.

Hücreler tek tek ya da gruplar halinde diğer dokuların arasına dağılmıştır.

Bazı salgılarhücre içinde depo edilir. Bunlara hücre içi salgılar denir. Bu salgılar ancak hücreler zedelendiğinde dışarı atılır.

Örneğin, portakal kabuğundaki eterik yağ salgısı, incirdeki süt salgısı vs.

Bazı salgılar ise epidermiste meydana gelir ve hücre çeperinden dışarı atılır. Bu tip salgılara da hücre dışı salgılar denir.

Örneğin, bal özü, reçine salgısı vs. Bu tip salgılar cep ya da kanal şeklindeki boşluklarda toplanır.

Hücrelerde meydana getirilen salgıların görevlerinden bazıları şunlardır:

  • Reçine gibi salgılar bitkiyi çürümekten korur.
  • Hormon salgıları düzenleyici görev yapar.
  • Bal özü ve koku salgısı, tozlaşmaya yardımcı olur.
  • Sindirim enzimi içeren böcekçil bitkilerdeki salgılar, sindirime yardımcı olur.
  • Sütleğendeki gibi zehirli salgılar, bitkiyi hayvanlardan korur.



0 comments:

Yorum Gönder