YERLEŞME TİPLERİ
Yeryüzündeki yerleşme tipleri kır yerleşmeleri ve şehir
yerleşmeleri olmak üzere iki grupta toplanır. Bu yerleşmelerin
gruplandırılmasında; nüfus miktarı, idari yapı, iş bölümü ve ekonomik faaliyet
türü gibi faktörler ölçüt kabul edilen başlıca kriterlerdir.
 |
| Yerleşme Tipleri |
Kırsal Yerleşmeler:
Genellikle az nüfuslu olan bu yerleşmelerde insanlar
geçimlerini tarım ve hayvancılık faaliyetleriyle sağlar. Bu yerleşmeler köy
altı yerleşmeleri ve köyler olmak üzere iki grupta toplanır.
Köy Altı Yerleşmeleri
Beşeri ve ekonomik nedenlerle köylerden ayrılanların kurduğu
köylerden daha küçük olan, tek ev ile köy arasında geçiş tipi olan
yerleşmelerdir. Büyük bir bölümü geçici (mevsimlik) olan bu yerleşmelerin
bazıları zamanla sürekli yerleşmeler haline gelebilmektedir.
Bu yerleşmelerin oluşmasında; tarım alanlarının birbirinden
uzak ve parçalı olması, hayvanlar için otlak temini ile devlet arazilerinin
topraksız aileler tarafından kullanılması gibi faktörler etkili olmuştur.
Bu tür yerleşmelerin başlıcaları; mahalle, yayla, çiftlik,
mezra, kom, oba, ağıl, divan, dam, bağ evi, dalyan ve yazlık sitelerdir.
Köy Yerleşmesi
Kır yerleşmelerinin en büyüğüne köy adı verilir. Köyler
ibadethane, okul, otlak, yayla ve orman gibi ortak malları olan, toplu ya da
dağınık olarak insanların tarlaları, bağları ve bahçeleriyle birlikte oluşturdukları
yerleşmelerdir. Bu yerleşmelerde tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık
gibi küçük çaplı ekonomik faaliyetler sürdürülür.
Kentsel Yerleşmeler:
Nüfusu 10 binden fazla olan yerleşmeler ya da çalışan nüfusunun yarıdan fazlası tarım dışı sektörlerle uğraşan yerleşmeler kent (şehir) olarak adlandırılır. Şehir yerleşmeleri nüfuslarının fazlalığı, kapladıkları alanın genişliği ve ekonomik faaliyetlerin çeşitliliğiyle kır yerleşmelerinden ayrılır. Şehir yerleşmelerinde genel olarak sanayi, madencilik, ticaret, ulaşım, bankacılık, kamu hizmetleri ve turizm gibi faaliyetler ön plandadır. iş bölümü belirgindir. İş olanakları daha fazladır. Kesin bir sınır olmamakla birlikte genellikle nüfusları 100 000'den az olan kentler küçük kent, nüfusu 100 000 - 1 000 000 arasında olanlar büyük kent, nüfusu 1 000 000 - 10 000 000 arasında olanlar metropoliten kent ve nüfusu 10 000 000'dan fazla olanlar megakent olarak adlandırılır.
Bir önceki coğrafya dersimiz olan rüzgarların oluşturduğu yerşekilleri sayfasına da bakmanızı öneririz.
0 comments:
Yorum Gönder