Hava Durumu ve İklim

Hava durumu ve iklim

Hava durumu ve iklim hakkında bilgi, hava durumu ve iklim ders notları.

Yeryüzünün belirli bir yerinde görülen kısa süreli hava olaylarına hava durumu adı verilir. Havanın rüzgârlı, bulutlu, güneşli, yağışlı, sisli, vb. durumlarda olması ayrı ayrı hava durumları olarak adlandırılır. Yeryüzünün çok geniş bir kesiminde uzun yıllar değişmeyen ortalama hava durumlarına ise iklim adı verilir.
Bir yerdeki hava durumu özellikleri, o yerin iklimini tam olarak yansıtamaz. Yeryüzünde hava durumlarıyla iklim koşullarının birbiriyle en çok çeliştiği bölge orta kuşaktır. Örneğin, bu kuşakta yer alan Türkiye'de hava durumları sık sık mevsim normallerinin üzerinde ya da altında bir özellik göstermektedir. Ekvatoral iklim bölgelerinde ve kutuplarda ise yaşanan hava durumları uzun yıllar boyunca değişmez ve buralardaki iklimin genel karakterine uyum sağlar. Hava durumlarına yönelik gözlemler yapan, bu olayları inceleyen ve hava tahminlerinde bulunan bilim dalına meteoroloji adı verilir. Gözlem merkezlerinde yapılan ölçümler sonucunda elde edilen verileri, uzun yıllar boyunca değerlendirerek, iklim bölgelerini ve karakterlerini inceleyen bilim dalı ise klimatolojidir. Türkiye'de bu çalışmaları yürüten kuruluş Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'dür. Bu kuruluşa bağlı olarak değişik illerde kurulu 40 meteoroloji istasyonunda her gün yerel saatle 07.00, 14.00 ve 21.00'de yapılan sıcaklık, basınç, nem, bulutluluk, yağış ve rüzgâr ile ilgili ölçümler sonucu hava tahminlerinde bulunulur.

Hava durumu ve iklim hakkında bilgi
Hava Durumu ve İklim


İklimin coğrafi çevre ve insan yaşamı üzerinde çeşitli etkileri vardır. Bu etkilerin başlıcaları şunlardır:

  • Yeryüzündeki dış kuvvetlerin coğrafi dağılışını ve etki alanlarını belirler. Örneğin, yeryüzü şekillenmesinde kutuplarda buzullar, nemli bölgeler-de genelde akarsular ve kurak bölgelerde rüzgârlar etkilidir.


  • Akarsuların akım düzenlerini etkiler. Örneğin, her mevsimi yağışlı olan ekvatoral iklim ve okyanusal iklimlerin görüldüğü bölgelerdeki akarsuların akımı yıl boyunca daha düzenlidir. Buna karşılık kurak mevsimin belirgin olduğu Akdeniz iklimi, Muson iklimi gibi iklimlerde akarsu akımları düzensizdir.


  • Denizlerin ve göllerin tuzluluk oranı iklim koşullarına göre değişir. Örneğin, sıcak ve kurak bölgelerde buharlaşmanın fazla olması buna karşılık yağışların az olması, denizlerin ve göllerin tuzluluk oranını artırır.


  • Doğal bitki örtüsü ile hayvanların türü ve bu türlerin yeryüzündeki dağılışını etkiler.


  • Taşlarda görülen çözülme olaylarını, toprak oluşumunu ve toprak tiplerini etkiler.


  • İnsanların yeryüzündeki dağılışını, yaşam biçimlerini, yiyecek ve giyeceklerini, karakterlerini, konut tiplerini, yerleşmelerini, ekonomik faaliyetlerini (tarım, hayvancılık, turizm, vb.) ve ulaşımı etkiler.
Hava durumu ve iklim ders notları
Hava Durumu ve İklim Ders Notları



Örnek:
Aşağıdakilerden hangisi üzerinde iklimin doğrudan bir etkisi görülmez?
A) Türkiye'de linyit yataklarının yaygın olması
B) Akdeniz'in tuzluluk oranının Karadeniz'den fazla olması
C) Türkiye'deki ormanların büyük bölümünün kıyı bölgelerde olması
D) Sıcak çöl bölgelerinde topraktan yapılmış evlerin yaygın olması
E) Türkiye'nin iç kesimlerinde en fazla yetiştirilen ürünün buğday olması

Çözüm:
Akdeniz'in tuzluluk oranının, Karadeniz'e göre fazla olmasında, Akdeniz'in bulunduğu bölgede daha sıcak ve kurak bir iklimin görülmesi etkilidir. Sıcaklığın etkisiyle su buharlaşırken, tuz buharlaşmaz. Böylece denizin tuzluluk oranı fazlalaşır. Türkiye'deki ormanların kıyı bölgelerde toplanmasının nedeni, bu bölgelerde daha nemli ve ılıman iklimlerin görülmesiyle ilgilidir. Sıcak çöl bölgelerinde yıllık yağış yok denecek kadar azdır. Çevredeki doğal bitki örtüsü ise ancak kurakçıl ot ve çalılardır. Bu nedenle çöllerin özellikle kırsal kesimindeki konutlarda yapı malzemesi olarak topraktan yapılmış kerpiç kullanımı yaygındır.
Türkiye'nin iç kesimlerindeki tarım alanlarında en çok buğdayın ekilmesi ise buralardaki iklimin az yağışlı ve soğuk olmasıyla ilgilidir. Çünkü buğdayın sıcaklık ve yağış isteği azdır. Türkiye'de linyit yataklarının yaygın olması ise iklim koşullarıyla değil, Türkiye'deki arazilerin oluşum süreciyle ilgilidir. Bu nedenle cevap A seçeneğidir.


Sitemizde bulunan mevsimlerin oluşumu ve dünyanın hareketleri konularına da göz atmanızı öneririz.




0 comments:

Yorum Gönder